Ostrów Wielkopolski zabytki, atrakcje, przewodnik

Ostrów Wielkopolski położony jest w zachodniej części kraju w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim. Liczy około 70 tysięcy mieszkańców i stanowi ważny ośrodek administracyjny regionu. Ostrów jest największym miastem województwa, a dodatkowo usytuowany jest w centralnym punkcie trójkąta wyznaczanego przez trzy wielkie ośrodki przemysłowo-kulturalne: Poznań, Wrocław i Łódź. W mieście krzyżują się ważne trasy przelotowe, co nadaje mu charakter znaczącego węzła komunikacyjnego. Ostrów Wielkopolski znany jest też jako „miasto kolejarzy”.

Monumentalna konkatedra w Ostrowie Wielkopolskim

Historia

Jak każde miasto tak i Ostrów przeżywał okresy intensywnego rozwoju oraz klęsk i stagnacji. Początek datuje się na rok 1404, czyli czas pierwszej lokacji miasta. W porównaniu z sąsiednimi miastami Ostrów nie rozwijał się tak samo szybko. Dodatkowo rozwojowi nie sprzyjały pożary i przemarsze wojsk, a także zniesienie praw miejskich na początku XVIII wieku. Całkowitego upadku ostrów uniknął dzięki zmianie lokacji z inicjatywy Jana Jerzego Przebendowskiego. Nowa lokalizacja oraz sześcioletnie zwolnienie z podatków wreszcie pozwoliły na rozwój. Jeszcze na pocz. wieku XVIII miasteczko zamieszkiwało ok. dwudziestu rodzin w dwunastu domach. Pod koniec stulecia liczyło już ponad 2 500 mieszkańców. Pozytywnie oddziaływało też postanie w Ostrowie garnizonu. Pod koniec XVIII wieku miasto rozwija się w ośrodek rzemieślniczy, w tym sukienniczy. Swoją siedzibę mają tu też liczne urzędy. Po upadku koniunktury na sukno, zaczęto rozwijać Ostrów w kierunku węzła komunikacyjnego. Powstały też liczne gimnazja i instytucje kulturalne. W czasie zaborów Ostrów był ważnym ośrodkiem polskości. Ostrów Wielkopolski lat międzywojennych przezywał intensywny rozwój. Powstała fabryka "Wagon", zakłady produkcyjne, szkoły, kościoły, Bank Polski, szpitale. Po II wojnie światowej to już okres ciągłego doskonalenia zarówno gospodarki, jak i całej społecznej infrastruktury miejskiej, oraz kulturalnej.

Zabytki

Ostrowie Wielkopolskim ochronie konserwatorskiej podlega niemal cały układ urbanistyczny miasta, zachowany jeszcze z przełomu XVII i XVIII wieku, wraz z wieloma pojedynczymi kamienicami i kościołami, oraz budynkami użyteczności publicznej. Najstarszą, a zarazem najciekawszą budowla zabytkową jest kościół pw. NMP Królowej Polski, początkowo ewangelicki obecnie rzymskokatolicki, szachulcowo-murowany z 1788 r. Nie jest on jednak największym, ponieważ to miano posiada ostrowska konkatedra św. Stanisława Biskupa wraz z całym zespołem, na który składa się świątynia, grota Matki Boskiej z Lourdes, cmentarz przykościelny, plebania z ogrodem, konwikt arcybiskupi również z ogrodem, wikariat, Dom Katolicki oraz murowane ogrodzenie – wszystko z początku XX wieku. Budownictwo miejskie reprezentuje klasyczny Ratusz, znajdujący się w centrum Rynku, liczne kamienice mieszkalne z XIX i początku XX wieku, gimnazjum męskie, budynki kilku szkół, Dom Pomocy Społecznej, hotel „Polonia”, przepompownia ścieków, wodociągowa wieża ciśnień. Na uwagę zasługuje również „Stary Cmentarz” w Ostrowie Wielkopolskim, uważany za jeden z najstarszych w Polsce, przewyższający wiekiem nawet cmentarz Rakowicki i Powązki.

Inne atrakcje

Poza wymienionymi zabytkami poddanymi ścisłej ochronie konserwatorskiej w Ostrowie Wielkopolskim znajduje się wiele innych ciekawych miejsc, do których warto zajrzeć. Miłośników zabudowy wojskowej zapraszają do zwiedzania trzy zespoły koszarowe jeszcze z XIX wieku, w tym neogotyckie Stare Koszary, Koszary Ułańskie oraz Nowe koszary. Dwa z tych obiektów są dziś siedzibą szkół oraz Muzeum Garnizonu Ostrowskiego. Zabudowa przemysłowa to przede wszystkim Fabryka Wagon oraz neogotycka XIX-wieczna Stara Gazownia i wagonownia, w przeszłości parowozownia, eklektyczna, z początku XX wieku. W Ostrowie są też ciekawe i warte odwiedzenia parki. Zieleń zajmuje aż 10% powierzchni miasta. Parki i skwery zajmują 30,3 ha, zieleń uliczna 33,8 ha. Kilka z nich powstało już w XIX wieku, a niedawno zostały rewitalizowane. Najstarsze z nich, to Park Emilii Szczanieckiej, Park Karola Marcinkowskiego, Park 3 Maja, Park Adama Mickiewicza. W okolicy miasta znajduje się także Las Piaski z Parkiem Kultury i Wypoczynku, oraz Las Bagatela z Pałacem Biernackich i Radziwiłłów.

Informacje ogólne

Powierzchnia 41,90 km²
Ludność 73,4 tys
Gęstość 1727,5 os./km²
Prawa miejske przed 1404, 1714